“Duik in het verleden” geeft een overzicht van eigen verhalen waarin we u meenemen in de historie van Apeldoorn en omstreken.
Sinds 2008 is het Vertelgenootschap jaarlijks actief tijdens de Open Monumentendagen in de gemeente Apeldoorn. Het organiserend comité kiest in overleg met het genootschap twee locaties waar een verhaal wordt gewenst/verteld.
Als eerste stap onderzoekt het Genootschap de historie van het pand/ de locatie/ de bewoner/(huidige) gebruiker. De historische feiten worden verzameld en op een rijtje gezet. Vervolgens wordt op basis van deze feiten een verhaal gemaakt waarbij de verhalenvertellers op zoek gaan naar een probleem, een dilemma, een opmerkelijk nieuw inzicht, een ontdekking. De verteller verplaatst zich daarbij in
een of meer personen in verbinding met de historische context, in de gekozen periode in de geschiedenis.
Als derde stap wordt het verhaal opgeschreven, voorgelegd aan kritische meelezers/meedenkers. Dit zijn meestal de andere vertelgenoten, maar soms ook externe deskundigen die het verhaal toetsen op historische juistheid.
De vierde stap is: het verhaal leren vertellen, oefenen, trainen, net zolang totdat het verhaal op een aantrekkelijke manier tot leven komt voor het publiek.
Het Vertelgenootschap maakt deel uit van het Erfgoedplatform Apeldoorn.
Hallo Bandung
Verhaal bij locatie Radio Kootwijk
Trefwoorden: Zendstation, Radio Kootwijk. Indonesië.
Hans en Parki
Verhaal over de olifanten bij Paleis het Loo
Trefwoorden: Dierentuin, Het Loo, rijkdom
Dood
Verhaal bij locatie Caesarea, de grafkapel
Trefwoorden: Caesarea, Ugchelen, de heer en mevrouw Caesar.
De vergissing van Troelstra
Verhaal bij locatie Troelstra-oord
Trefwoorden: Troelstra-oord, Beekbergen, Troelstra.
Aagjes eerste werkdag
Verhaal bij locatie Troelstra-oord
Trefwoorden: Troelstra-oord, Beekbergen, Troelstra.
Siertje
Verhaal bij het café Het Oude Huys
Dit is het café aan het gangetje tussen AH en het café, dat door de koninklijke
familie werd gebruikt.
Trefwoorden: Apeldoornse binnenstad, Het Loo.
De heren van de koffie
Verhaal bij locatie Sociëteit Apeldoorn
Trefwoorden: De sociëteit, de parken van Apeldoorn, Saïdjah en Adinda.
NB: Het betreft hier een zogenaamd “dubbelverhaal”. Dat wil zeggen dat het verhaal bestaat uit twee verhalen die bij elkaar horen en worden verteld door twee verhalenvertellers. Een van de twee verhalen is het verhaal van Saidjah en Adinda (Max Havelaar. Het andere verhaal gaat over Johanna Maria Steneke, die in de Sociëteit bezoekt met haar Apeldoornse tante)
Hartstocht op ter Horst
Verhaal bij locatie kasteel ter Horst
Trefwoorden: Wijnand van Hackfort (en familie), kasteel ter Horst, Loenen.
De slacht bij Hoog Buurloo, het kozakkenkerkhof
Verhaal bij locatie Schaapskooi Hoog Buurloo
Trefwoorden: Hoog Buurloo, Kozakken
De Koningsschool
Verhaal bij locatie de Koningsschool
Trefwoorden: Koningsschool, Willem III, meester Neelmeijer
Wilhelmina
Verhaal bij locatie het Wilhelminabankje in Berg en Bos
Trefwoorden: Koningin Wilhelmina, Berg en Bos
Kop
Verhaal bij locatie: Zwitsal-fabriek
Trefwoorden: Zwitsal, 1950, klok.
Het verraad
Verhaal bij locatie de Palfrenierskamer (Het Loo)
Trefwoorden: Palfrenierskamer (Het Loo), Kon. Wilhelmina, Prins Hendrik
Bonkige Hent
Verhaal bij locatie De Woeste Hoeve
Trefwoorden: De woeste Hoeve, struikrovers, reizen
Schat
Verhaal bij locatie: Villa Kamp Links (nu: Sunny Home), Jachtlaan 8
Trefwoorden: Chris Wegerif, Guust van de Wall Perné, Agathe Wegerif.
NB: Het betreft hier een zogenaamd “dubbelverhaal”. Dat wil zeggen dat het verhaal bestaat uit twee verhalen die bij elkaar horen en worden verteld door twee verhalenvertellers
ADO
Verhaal over het ADO-speelgoed
Trefwoorden: Sanatorium Apeldoorn, ADO-speelgoed.
Licht en Donker
Verhaal bij locatie: Het Röntgencafe
Trefwoorden: Prof. Röntgen, binnenstad, beroemde Apeldoorners,
röntgenstraling.
De schuilkapel in Loenen
Verhaal bij locatie: De schuilkapel van kasteel ter Horst
Trefwoorden: Kasteel t. Horst Loenen, schuilkapel, St. Antonius-Abt.
Schuld
Verhaal bij locatie Apotheek de Maar
Trefwoorden: Apotheek de Maar, burgemeester Bas Backer, Apeldoornse Hulp- en
Spaarbank)
De Vrijenberg
Verhaal bij locatie De Vrijenberg in Loenen
Trefwoorden: De slag op de Vrijenberg, Loenen, Jaartal 1354, de hertogen van Gelre
De echoput
Trefwoorden: De Echoput, putgraver, Lodewijk Napoleon.
Barsten en buigen
Verhaal bij locatie: de Wenumse Watermolen/de Rotterdamsche Kopermolen
Trefwoorden: Wenum, Wenumse watermolen, koperindustrie
Hemel en aarde
Verhaal bij locatie Huis Borro in Zutphen
Trefwoorden: Huis Borro, de pest, pelgrimsreis.
De staart van de komeet Halley.
Verhaal bij het Aardhuis, Amersfoortseweg
Trefwoorden: het Aardhuis, Kon. Wilhelmina, Koning Willem III
Wie aan de weg timmert heeft veel bekijks
Verhaal bij locatie Het Spelderholt
Trefwoorden: Beekbergen, politiek Apeldoorn, het Spelderholt.
Verhaal bij de Oude Ambachtsschool
Verhaal bij locatie Oude Ambachtsschool, Stationsstraat
Trefwoorden: Ambachtsschool, Chris Wegerif, Puype.
Het drama van het sprookje
Verhaal bij locatie de Boschvijver in Berg en Bosch
Trefwoorden: Berg en Bos, crisisjaren rond 1930, werkverschaffing, het Theehuis.
Het meisjesweeshuis
Verhaal bij locatie het Meisjesweeshuis, Koninginnelaan
Trefwoorden: Het meisjesweeshuis, armoede.
Pap
Verhaal bij locatie de Middelste molen, Loenen.
Trefwoorden: Papiermolen, Loenen, pest.
Verhaal bij locatie: De Politie-Academie, Arnhemseweg (voorheen Klein
Seminarie)
Trefwoorden: Het Klein Seminarie, WO II, Canadezen.
Van de prins geen kwaad
Verhaal bij Locatie Herberg Het Oude Loo, Piet Joubertstraat
Trefwoorden: Prins Hendrik, Herberg Het Oude Loo, 1918
Te pasch komen….
Verhaal bij locatie Huize de Pasch, Regentesselaan
Trefwoorden: Henk Wegerif, Houtjesdorp, 1918
Andere historische verhalen:
Oorlog en bevrijding. In deze verhalen kunnen we de onderstaande thema’s terugvinden
De verhalen brengen de gebeurtenissen van de jaren 1940-1945 dichtbij, doordat we “in de huid kruipen” van de mensen. Hierdoor worden emoties en dilemma’s voelbaar, alsof het gisteren is gebeurd.
Apeldoorns Verzet.
In de verhalen staan vier Apeldoornse verzetsstrijders centraal
Apeldoorn Bevrijd
De verhalen vertellen verschillende gebeurtenissen in de bevrijdingsdagen van Apeldoorn
Apeldoorn en de Joden
De oorlogservaringen van vier verschillende (Apeldoornse) Joden. Uiteraard ontbreekt hier niet het verhaal van de wegvoering van de kinderen van ‘s Heeren Loo
Apeldoorns dagelijks leven in de oorlog
Nu eens niet een verhaal over een held… Hoe het gewone, alledaagse leven in de oorlog eruit kon zien..
Apeldoorn en Nederlands Indië
Ver weg en toch zo dichtbij.
De brief van Klaartje
Verhaal bij locatie Het station van Apeldoorn of bij locatie ‘s Heeren Loo.
Thema: De deportatie van de kinderen van het Apeldoornsche Bos in 1943.
Trefwoorden: Het Apeldoornsche Bos, 1943, station.
NB: Dit verhaal kan zowel voor kinderen als voor volwassenen worden verteld. (twee versies)
Toss, Kruis of Munt
Verhaal over de dagen rond 17 april 1945 (de Bevrijding van Apeldoorn)
Trefwoorden: Bevrijding van Apeldoorn, Canadese soldaten, de laatste doden.
Afrekening
Verhaal over de dagen na de bevrijding, in het dorp Eerbeek, het kaalscheren van
de “moffenmeiden”.
Trefwoorden: Bevrijding, moffenhoer, Eerbeek.
De bevrijding van Apeldoorn
Het bevrijdingsverhaal van Apeldoorn, de oversteek van “het sluisje” in de nacht
van 16-17 april 1945.
Trefwoorden: Bevrijding, Canadezen, verzet: Gijs Numan en Albert v.d. Scheur
De verjaardag van Hanneke’
Een (kinder)verhaal over het vieren van je verjaardag in de oorlog, als evacué.
Trefwoorden: evacuatie, WO II, kind.
” Door de ogen van een kind”
Verhaal bij locatie Het Boschbad in Apeldoorn
Trefwoorden: Neerstorten van een vliegtuig, november 1944, beleving van een
moment in de oorlog door de ogen van een kind.
Schuld
Verhaal over Apeldoorns belangrijkste vrouwelijke verzetsstrijder Narda van Terwisga
Trefwoorden: Verzet, Narda van Terwisga, executies 2 okt. 1944, Wilhelmina.
De blauwe kom
Verhaal van over ondergedoken Joden in Wiesel en verzetsman Lout Dobbelman
Trefwoorden: Apeldoorn in WOII, Wiesel, Lout Dobbelman, Joden, onderduik
De getuige
Verhaal over Sal van Son, getuige van de deportatie van de bewoners en het
personeel van het Apeldoornsche Bosch in 1943.
Trefwoorden: Apeldoornsche Bosch, 1943, WO II.
Dragen
Verhaal over de evacuatie van enkele inwoners van Arnhem, sept. 1944
Trefwoorden: WOII, evacuatie Arnhem.
De verzwegen deportatie
Verhaal over de deportatie van Apeldoornse mannen na razzia op 2 dec. 1944
Ter gelegenheid van de adoptie van het herinneringsmonument door een
basisschool
Trefwoorden: WOII, Kamp Rees, razzia 1944
NB: Het verhaal is geschreven voor kinderen van groep 7 en 8. Maar het verhaal kan ook worden aangepast voor volwassenen.
Andere historische verhalen ontworpen buiten het kader van de Open Monumentendagen
Sacramentsdag Zutphen 1633
Verhaal bij locatie De R.K. Schuilkapel , Zaadmarkt 88, Zutphen
Trefwoorden: Schuilkapel, Zaadmarkt Zutphen, 1633
Moerman
Verhaal over de heer Moerman, Apeldoorn
Trefwoorden: IJzerwinning Veluwe, Moerman, historisch bewustzijn.
NB: Dit is een verhaal voor kinderen.
Noormannen op de Veluwe
Verhaal over de IJzerwinning op de Veluwe, rond 800 n Chr.
Trefwoorden: IJzerwinning, Noormannen, Veluwe
A.den Doolaard
Verhaal bij locatie: Hoenderloo.
Thema: A. den Doolaard.
Trefwoorden: A. Den Doolaard, Hoenderloo, beroemde Apeldoorners.
Hortense
Verhaal bij locatie: Kon. Hortenselaan Apeldoorn
Ter gelegenheid van straatfeest Kon. Hortenselaan.
Trefwoorden: Koningin Hortense, Lodewijk Napoleon, het Loo.
Recht
Er zijn twee verhalen gemaakt bij locatie Het Herenhul.
1) Ter gelegenheid van Gelderland Grensland 2018 (thema: Gelderland
Grensland) is dit verhaal geschreven en in samenwerking met een
toneelgezelschap als “Living History” gepresenteerd.
2) In 2022 is opnieuw een (ander) verhaal verteld over het Herenhul. In
samenwerking met een aantal acteurs werd dit verhaal (gesitueerd in 1653)
als Living History gepresenteerd.
Met steun van het Fonds voor Cultuurparticipatie wordt een rechtszaak uit het jaar 1625
nagespeeld. Na enkele inleidende scenes volgt de uiteindelijke klaring in hoger beroep op het
Herenhul.De presentatie en verbeelding van deze geschiedenis is in handen van de Stichting
Erfgoedplatform Apeldoorn m.m.v. het Geldersch Landschap en Kasteelen, toneelgroep o.l.v. Aad
van der Waal, het Vertelgenootschap Apeldoorn en wordt ondersteund door diverse partners van
het EPA.
Trefwoorden: Ugchelen, Herenhul, Hertog Arnold van Gelre.
De tolgaarder
Verhaal bij locatie de Tol, het beeld van de Tolgaarder.
Ter gelegenheid van een kunstproject in 2018.
Trefwoorden: De Tol, tolgaarder, Prins Hendrik
NB: Een verhaal voor kinderen.
Berg en Bos
Er zijn verschillende verhalen geschreven over de historie van park Berg en Bos.
Zie ook hierboven.
Park Berg en Bos.
Ter gelegenheid van de heropening van het park in 2013
Thema: Het graven van de vijver
Trefwoorden: Park Berg en Bos, crisis jaren ’30.
2)De sprengvallei
Verhaal bij locatie park Berg en Bos
Ter gelegenheid van de heropening van park Berg en Bos 2013
Trefwoorden: Berg en Bos, crisisjaren ’30, werkverschaffing
De poppen van Koningin Wilhelmina
Verhaal gemaakt ter gelegenheid van een verteloptreden bij het gelijknamige
woon-zorgcentrum, Apeldoorn
Trefwoorden: Emma koningin-regentes, koning Willem III, koningin Wilhelmina,
dagboek: Eenzaam maar niet alleen, van koningin Wilhelmina.
